هورمونها ترکيبات شيميايي طبيعي بدن هستند  که در خود بدن توليد مي شوند و وظيفه آنها تنظيم فعاليت بعضي از اعضا و ايجاد تغييرات فيزيکي و شيميايي در بدن است ، مثلا تنظيم قند خون ، رشد استخوانها ، توليد و ترشح شير از پستان و دوره هاي عادت ماهيانه تحت تاثير هورمون ها انجام مي شود .
در انواع خاص از سرطان پستان ، سلول هاي سرطاني براي رشد و نمو به هورمونهاي زنانه ، يعني استروژن و پروژسترون نياز دارند. با استفاده از برخي داروهاي شيميايي ، مي توان جلوي تاثير اين هورمونها را گرفت يا تاثير آن را کاهش داد . به اين ترتيب رشد سلولهاي سرطاني نيز کاهش مي يابد و متوقف مي شود .
 
هورمون درماني چيست ؟
همانگونه که ذکر شد در صورتي  که سلولهاي سرطاني به استروژن و پروژسترون حساس باشند ، اتصال اين هورمون ها به سطح سلولهاي سرطاني باعث رشد آنها مي شود . اين اتصال ، در محل هاي خاصي به نام گيرنده صورت مي گيرد . ترکيبات دارويي خاصي وجود دارند که شبيه به استروژن و پروژسترون هستند و مي توانند مانند آنها به محل گيرنده ها متصل شوند ، ولي نمي توانند بعد از متصل شدن همان کار رو انجام دهند .
بنابراين اتصال اين ترکيبات به گيرنده ها ، نه تنها باعث رشد سلولهاي سرطاني نمي شود ، بلکه چون محل گيرنده ها را نيز اشغال مي کند و ديگر جايي براي اتصال استروژن ها و پزوژسترون ها باقي نمي گذارند . در نتيجه سلول هاي سرطاني نمي توانند رشد کنند . درست مانند اينکه دو کليد يک شکل داشته باشيم ، اما فقط يکي از آنها در را باز ميکند . کليد ديگر ، قفل را اشغال ميکند ولي در را باز نميکند .
 
همه انواع سرطاني هاي پستان براي رشد به استروژن و پروژسترون احتياج ندارند ، بنابراين هورمون درماني براي بعضي از بيماران کاربرد دارد و براي همه بيماران استفاده نمي شود .

هورمون درماني چگونه انجام مي شود ؟
گفته شد که ترکيبات موثر در هورمون درماني ، داروهاي مشابه استروژن و پروژسترون هستند اما براي سلولهاي سرطاني مثل انها عمل نمي کنند . معروفترين اين داروها ، تاموکسيفن است .
درمان هاي هورموني معمولا چند هفته بعد از جراحي شروع  مي شوند و نحوه مصرف انها به صورت قرص هاي خوراکي روزانه است . چگونگي مصرف اين داروها بايد زير نظر متخصص سرطان شناسي باشد .
داروهاي جديدتري از تاموکسيفن نيز وجود دارند مانندرالوکسي فن که سطح استروژن را کاهش مي دهد و عوارض کمتري دارد . از داروهاي جديد ديگر زولادکس است که اخيرا براي سرطان هاي پيشرفته پستان استفاده مي شود و در سنين قبل از يائسگي يا حوالي يائسگي بيشتر مصرف مي شود .
 
 
هورمون درماني چقدر طول مي کشد ؟
مطالعات زيادي در اين زمينه انجام شده است و نتايج آن ها حاکي از اين است که هورمون درماني حداقل به مدت 5 سال نيايج خوبي در درمان سرطان پستان داشته است ، ولي اينکه آيا مصرف بيشتر از اين مدت نتايج بهتري داشته باشد هنوز مورد ترديد است . بسيار از دانشمندان عقيده دارند که در سرطان پستان که به نقاط ديگر بدن منتشر شده و متاستاز داده اند ، مصرف تاموکسيفن يا داروهاي مشابه تا موقعي که بيماري تحت کنترل است ، بايد ادامه پيدا کند .
 
هورمون درماني در چه بيماراني انجام مي شود ؟
بيماراني که سرطان پستان در انها محدود به ناحيه پستان است ، به هورمون درماني خوب جواب مي دهند . در سرطان هاي پستان منتشر ، درمان کمي مشکل تر است . متاسفانه هنوز علم پزشکي قادر نيست به خوبي مشخص کند که بيماري در زمان تشخيص در کدام بيمار احتمال انتشار دارد و ودر کدام بيمار محدود به ناحيه پستان باقي مي ماند . به همين دليل بسياري از پزشکان ترجيح ميدهند که درمان هاي مکمل از قبيل شيمي درماني و هورمون درماني را پس از جراحي براي همه بيماراني که احتمال گسترش بيماري در انها وجود دارد ؛ آغار کنند .
بر اين اساس ، با اينکه درمان هاي مکمل عوارض ناراحت کننده اي دارندولي در مقايسه با عود بيماري که مي تواند تهديد کننده حيات باشند ؛ منفعت آنها بيشتر از ضررشان است .
معمولا در زنان جوانتر که هنوز يائسه نشده اند ، تومورهاي پستان فاقد گيرنده هاي هورموني استروژن هستند . بنابراين هورمون درماني در انها ممکن است خيلي موثر نباشد . بيماراني که در سنين بعد از يائسگي دچار سرطان پستان مي شوند ، اغلب تومورهايي دارند که داراي گيرنده هاي استروژني هستند و به اين ترتيب ، اين افراد سود بيشتري از هورمون  درماني مي برند .
همچنين در مراحل بسيار ابتدايي سرطان هاي مجاري شيري ، بسياري از پزشکان هورمون درماني را انجام نمي دهند .
 
انجام دادن يا ندادن هورمون درماني ، بستگي به نتايج معاينات و آزمايشات شما و نظر پزشک معالج دارد و دليلي بر پيشرفته بودن و يا نبودن سرطان پستان نيست .
 
عوارض هورمون درماني
به طور کلي عوارض اين نوع درمان بسيار کمتر و خفيف تر از ساير درمانهاي مکمل نظير شيمي درماني ، پرتو درماني است .
از آنجا که تاموکسيفن جلوي عمل استروژن ها را مي گيرد ، بيشتر عوارض آن شبيه به عوارض يائسگي است ، يعني هنگامي که منبع توليد استروژن در بدن به طور طبيعي حذف مي شود . اين عوارض عبارتند از گرگرفتگي ، تغييرات عادت ماهيانه ، خشکي دستگاه تناسلي ، هورمون درماني احتمال ابتلا به سرطان رحم را نسبت به جمعيت عادي ، کمي افزايش مي دهد .
اين افزايش خطر مشابه زنان سالمي است که پس از يائسگي ، براي رفع عوارض يائسگي شروع به مصرف استروژن ( بدون همراهي پروژسترون ) به عنوان درمان جايگزين هورمون مي کنند.
به هر حال ، با توجه به اين عارضه بايد بدانيد که هنگام مصرف هورمون هرگونه خونريزي غير طبيعي بايد جدي تلقي شود .
هنگام مصرف تاموکسيفن يا داروهاي مشابه به عنوان هورمون درماني پس از سرطان پستان ، با مشاهده هرگونه لکه بيني يا خونيريزي غير طبيعي از دستگاه تناسلي ، سريعا به پزشک مراجعه نماييد. 
 
موضوع مهم ديگر اين است که اگر چه مصرف تاموکسيفن ، عادت ماهيانه شما را مختل مي کند ، ولي هنوز احتمال حاملگي در شما وجود دارد . بنابراين بايد از روشهاي ضد بارداري مناسب( غير هورموني ) با نظر پزشک استفاده کنيد .
روشهاي هورموني جلوگيري از بارداري مثل قرص ها يا امپول هاي ضد حاملگي ، اثر هورمون درماني را در شما خنثي ميکند .
 
ساير فوايد هورمون درماني
هورمون درماني و مصرف تاموکسيفن فوايد ديگري هم دارد از جمله اينکه ميزان کلسترول و چربي خون شما را کاهش ميدهد و خطر بيماري هاي عروقي و قلبي را در شما پايين مي آورد . از فوايد ديگر تاموکسيفن ، اثر آن روي استخوان ها است که از کاهش کلسيم و پوکي استخوان جلوگيري مي کند .
ساير روشهاي هورمون درماني
همانگونه که ذکر شد به جز مهار استروژن که توسط تاموکسيفن و مشتقات آن انجام مي شود ، روشهاي ديگري هم وجود دارند . يکي از اين روشها که در بيماران مبتلا به سرطان پستان منتشر و متاستاتيک کاربرد دارد ، مهار غدد فوق کليوي به وسيله دارو است . در غدد فوق کليوي مقدار کمي  هورمون جنسي توليد مي شود . برخي داروها مثل  داروي آمينو گلوتتاميد توليد اين هورمون ها را در غدد فوق الذکر مهار مي کند . از عوارض اين دارو بثورات پوستي ، خواب الودگي و کاهش هشياري و ندرتا کم کاري تيروئيد است .
 
افرادي که به سرطان پستان مبتلا هستند ، به ويژه در متاستازهاي استخواني و پس از يائسگي ، به درمان با هورمون هاي مردانه جواب خوبي مي دهند . البته اثر اين درمان پس از چند هفته ديده مي شود . همچنين برخي داروها وجود دارند که در سطح مغزي عمل ميکنند و از طريق هورمون هاي مغزي ترشح هورمون هاي تخمداني را مهار ميکنند . درخانم هاي مبتلا به سرطان پستان منتشر و قبل از يائسگي ، ميزان پاسخ به اين درمان حدود 40 درصد است .
 
گذشته از درمانهاي هورموني دارويي ، درمانهاي جراحي نيز براي حذف منابع توليد هورمون انجام مي شود ، مانند انجام جراحي برداشت تخمدان يا غدد فوق کليه که اخيرا کمتر انجام مي شوند .