درمان خانگی
درد ناشی از زخم معده با رعایت نکتههای زیر کاهش مییابد:
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه، سبزی و غلات برای درمان زخم معده مفید است. کمبود ویتامین التیام زخم معده را دشوار میسازد.
- مصرف مسکنهای دیگر: در صورت مصرف مداوم مسکن، بهتر است با پزشک در مورد مناسب بودن استامینوفن مشورت شود.
- مدیریت استرس و فشار روانی: استرس نشانهها و علائم زخم معده را تشدید میکند. عوامل استرسزای زندگی خود را تعیین کنید و نهایت سعی خود را برای برطرف کردن آنها به کار بندید. به سختی میتوان مانع بروز بعضی استرسها شد، اما میتوان نحوه مدیریتشان را با ورزش کردن، انجام تمرینهای خاص، سپری کردن اوقات فراغت با دوستان یا نوشتن خاطرات آموخت.
- عدم استعمال دخانیات: دخانیات به مخاط محافظ معده آسیب میزند و بیش از پیش معده را مستعد زخم شدن میسازد و همچنین میزان تولید اسید را افزایش میدهد.
درمان آندوسکوپی
درمان آندوسکوپی طی سی سال گذشته در سراسر جهان به عنوان درمان خط اول برای خونریزی معده و دستگاه گوارشی فوقانی پذیرفته شده است. آزمایشهای بالینی بیشمار سودمندی درمان آندوسکوپی برای این عارضه را اثبات کردهاند، و در اکثر آزمایشهای بالینی، کاهش خونریزی مکرر و ضرورت مداخله جراحی مشاهده است. درمان با تزریق، انعقاد گرمایی و لیزر درمانی سه دستهی اصلی درمان آندوسکوپی هستند. در بررسی جداگانه هر یک از روشهای درمان با تزریق، ابزار تماس گرمایی و لیزر درمانی مشخص گردید که هر سه گروه تعداد دفعات خونریزی و نیاز به مداخله جراحی را کاهش میدهند.
تغذیه
تمام غذاها تأثیر یکسانی بر روی تمام بیماری زخم معده ندارند. هر بیمار خود باید رژیم غذایی دامن زننده به علائم
زخم و خونریزی معده را تشخیص دهد. ادویههایی مانند فلفل اسید معده را افزایش میدهند و معده را تحریک میکنند. غذاهای حاوی شکلات، تند یا سرشار از چربی نیز معده را تحریک میکند. غذاهای حاوی الکل یا کافئین نیز باعث بروز علائم میشود. در ادامه به غذاهایی اشاره میکنیم که باید مصرفشان را محدود کرد یا کاملاً از برنامه رژیم غذایی حذف کرد:
نوشابه گازدار و شکلات داغ
- شیرکاکائو و شیر پرچرب
- چای نعناع یا سوسن عنبر
- قهوه بدون کافئین و معمولی
- چای سبز و سیاه کافئیندار یا بدون کافئین
- مشروبات الکلی
- آب پرتقال یا گریپ فروت
- فلفل سیاه و قرمز
- پودر سیر
- پودر فلفل
- فراوردههای لبنی پرچرب یا خامه
- پنیرهای تند یا طعمدار مانند پنیر فلفل جالاپنو
- گوشتهای پرچرب و پرادویه مانند سوسیس، سالامی، کالباس و همبرگر
- خوراک لوبیای تند و پرادویه
- سیر و پیاز
- فرآوردههای حاصل از گوجه فرنگی مانند سس گوجه فرنگی، آب گوجه فرنگی یا رب گوجه فرنگی
مصرف غذاهای سالم گوناگون از تمام گروههای غذایی در درمان
زخم معده لازم است. مصرف میوه، سبزی، غلات (نان سبوسدار، برشتوک، پاستا و برنج قهوهای) و فراوردههای لبنی کم چرب یا بدون چربی برای بیماران مبتلا به زخم معده مفید است و بهتر است گوشت بدون چربی، گوشت سفید (مرغ، بوقلمون و ماهی)، حبوبات، تخم مرغ و خشکبار در رژیم غذایی این افراد گنجانده شود. میزان چربیهای ناسالم، نمک و شکر افزوده در یک برنامه غذایی سالم باید در کمترین میزان ممکن نگه داشته شود. روغن زیتون و روغن کانولا جزء چربیهای سالم هستند.
درمان خونریزی معده
پزشک معمولاً متوقف کنندههای اسید را برای تسکین درد ناشی از خونریزی معده تجویز میکند اما به خاطر داشته باشید که این تسکین موقتی است.
سه نفر از هر ده نفر مبتلا به علائم خونریزی زخم معده برای توقف خونریزی معده نیاز به عمل جراحی دارند. اکثر موارد خونریزی شدید با استفاده از آندوسکوپی متوقف میشود. پزشک به کمک آندوسکوپ (درونبین) رگهای خونریزی دهنده را با استفاده از سوند گرم شده توسط جریان برق میسوزاند یا مسدود میکند. همچنین پزشک هنگام آندوسکوپی نشانههای انواع گوناگون خونریزی را به خوبی مشاهده میکند. لختههای خون، جهش ناگهانی خون، نشت آهسته خون از سرخرگها و تورم رگهای خونی (که هنوز خونریزی ندارند) همگی طی انجام آندوسکوپی تشخیص داده میشود. آندوسکوپی در حال حاضر استاندارد طلایی درمان خونریزی زخم معده محسوب میشود.
پیشگیری
احتمال ابتلا به زخم معده را میتوان با رعایت نکتههای زیر کاهش داد:
- محافظت در برابر عفونتها: نحوه انتشار هلیکوباکترپیلوری کاملاً مشخص نیست، اما بر اساس آزمایشهای انجام شده احتمال داده میشود که این باکتری از راه تماس فردی یا از طریق آب و غذا انتقال مییابد. شستشوی دست با آب و صابون و مصرف غذاهای کاملاً پخته شده از راههای پیشگیری از عفونت محسوب میشود.
- مصرف احتیاطآمیز مسکنها: در صورت مصرف مداوم مسکنهای افزایش دهندهی احتمال ابتلا به زخم معده، با اقدامهایی نظیر مصرف مسکن همراه با غذا خطر بروز بیماریهای معده را کاهش دهید. از پزشک بخواهید تا کمترین میزان مؤثر مسکن را تعیین کند. هنگام مصرف مسکن از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید، چون این ترکیب احتمال ابتلا به ناراحتی معده را افزایش میدهد.
اکثر افراد مبتلا به زخم های معده دچار خونریزی نیز می شوند، بنابراین برای جلوگیری از
خونریزی معده باید از بروز زخم معده پیشگیری کنند.
این بیماری نسبتا شایع می باشد و در بعضی اوقات هیچگونه علائم زخم معده ای بروز نمی یابد تا بیماری به مرحله شدید برسد. یکی از عوارض این بیماری در مرحله شدید آن خونریزی معده می باشد، که بعضی از علائم آن جزء فوریت های پزشکی محسوب می شود. همواره در صورت بروز علائم ذکر شده در مقاله به پزشک مراجعه کنید تا در صورت احتمال بروز این مشکل نسبتا به درمان زخم معده اقدام شود
منبع : دکتر سید امیر منصور رضا دوست