مجرای گوش تا حدی شبیه ساعت شنی است. پوست قسمت خارجی مجرا ،غدد خاصی دارد که تولید جرم، واکس یا موم می کنند. وظیفه واکس به دام انداختن گرد و غبار و ذرات کثیف است تا آنها را از رسیدن به پرده گوش بازدارد. معمولاً واکس کم کم تجمع مییابد. خشک می شود و سپس از گوش خارج می شود و همراهش کثیفی و غبار را نیز خارج می کند. گاهی ممکن است آهسته آهسته به قسمت خارج مجرا، جائیکه می تواند پاک شود مهاجرت کند. مجرای گوش ممکن است توسط واکس مسدود شود و هنگام تلاش برای خارج کردن، واکس به داخل هل داده شود و سبب انسداد شود.
انسداد توسط واکس یکی از شایعترین علل کاهش شنوائی است.
10 واقعیت درباره جرم گوش
جرم گوش ماده ای چسبناک، زردرنگ و چرب است که توسط سلول های موجود در کانال گوش ترشح می شود و مجرای گوش را از گزند آلودگی ها و میکروب ها حفظ می کند. در این مطلب با 10 حقیقت درباره جرم گوش آشنا می شوید.
1- جرم گوش چه موادی دارد؟
جرم گوش که به آن واکس گوش، موم یا سرومن نیز گفته می شود، ترکیبی از چربی (مترشحه از غدد چربی پوست)، سلول های پوستی جدا شده از داخل گوش و ترشحات غدد سرومن در کانال گوش خارجی است.
2- آیا نوع جرم گوش خود را می دانید؟
جرم گوش دو نوع خشک و مرطوب است. نوع آن بستگی به ژنتیک شما دارد. ژنتیک مردم آسیای شمال شرقی مخصوصا مردم کشورهای چین یا کره طوری است که جرم گوش خشک دارند، در حالی که جرم گوش افراد سایر کشورها مرطوب است.
3- چطور جرم گوش شبیه موی بینی است؟
جرم گوش یکی از عوامل محافظتی بدن است. جرم گوش همانند مژه های چشم و موهای بینی از بدن ما در برابر عوامل مزاحم مثل گردوغبار، باکتری ها و سایر میکروارگانیسم ها محافظت می کند. این عوامل با ورود به بدن باعث بروز ناراحتی، التهاب و عفونت می شوند.
اگر در اثر تجمع جرم گوش، شنوایی شما کم شده است و صداها را به سختی می شنوید، برای معاینه نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بروید.
4- چطور جرم گوش شبیه اشک است؟
جرم گوش، گوش های ما را لیز و نرم می کند، همان طور که اشک، چشم های ما لیز و مرطوب می کند. اگر مقدار جرم گوش کم باشد، گوش ها دچار خشکی و خارش می شوند.

5- جرم گوش بعد از پاک کردن گوش، برطرف می شود.
گوش ها با لطف جرم گوش، خودشان را پاک و تمیز می کنند. هر وقت شما فک یا چانه خود را تکان می دهید، جرم گوش به آرامی از طرف پرده گوش به سمت سوراخ گوش می آید. سپس خشک شده و بیرون می افتد.
6- داخل گوش خود را دستکاری نکنید.
برای تمیز کردن گوش نبایستی چیزی داخل گوشتان فرو کنید، زیرا گوش ها خودشان را تمیز می کنند.
برای خاراندن گوش یا خارج کردن جرم گوش، گوش پاک کن، سنجاق، انگشت دست و هر چیز دیگری را وارد گوشتان نکنید، زیرا با این کار جرم را بیشتر به سمت داخل گوش هل می دهید که می تواند گوش را کیپ کند و شنوایی شما کم شود.
7- از شمع گوش استفاده نکنید.
برخی افراد برای پاک کردن جرم گوش از شمع گوش استفاده می کنند. در این روش، فرد روی یک طرف بدن خود دراز می کشد و شمعی مخروطی شکل و تو خالی در داخل کانال گوش قرار می گیرد. سپس شمع را روشن می کنند.
گفته می شود حرارت شمع، جرم گوش را نرم می کند و بیرون می آورد.در حالی که این کار هیچ فایده اثبات شده ای ندارد و در عین حال باعث سوختگی گوش، گرفتگی گوش در اثر تجمع جرم و سوراخ شدن پرده گوش می شود.
8- چطور جرم گوش روی شنوایی موثر است؟
تجمع و سفت شدن جرم گوش، شایع ترین دلیل کاهش شنوایی است. ممکن است گاهی اوقات جرم گوش به طرف پرده گوش هل داده شود و یا گوش ها بیش از حد مورد نیاز، جرم تولید کنند.علائم تجمع و سفت شدن جرم گوش عبارتند از درد گوش، احساس سنگینی و پری گوش، احساس کیپ شدن گوش و زنگ زدن گوش.
همچنین ممکن است گوش های شما دچار خارش، بوی نامطبوع و ترشحات شوند.
9- چطور جرم گوش را تمیز کنیم؟
اگر احساس می کنید گوش های شما در اثر تجمع جرم گوش بسته شده اند، نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بروید تا جرم گوش شما را تمیز کند. برای این کار:
- ابتدا لازم است جرم گوش را نرم کنید. طبق دستور پزشک برای مدت چند روز، دو تا سه بار در روز چند قطره روغن گلسیرین فنیکه را داخل سوراخ گوش خود بریزید. این روغن جرم گوش را نرم می کند و باعث خروج راحت تر آن می شود.
- بعد از چند روز نزد پزشک می روید. پزشک با استفاده از یک سرنگ پر از آب گرم، داخل گوش شما را شستشو می دهد تا جرم گوش ها خارج شود.
- سپس بیرون گوش خود را با دستمال کاغذی تمیز خشک می کنید. یا اینکه می توانید با باد ملایم سشوار داخل آن را به آرامی خشک کنید.
بیماران مبتلا به دیابت و یا اختلال سیستم ایمنی بدن بایستی قبل از این کار، بیماری خود را به پزشک بگویند.
10- چه موقع نزد پزشک برویم؟
اگر در اثر تجمع جرم گوش، شنوایی شما کم شده است و صداها را به سختی می شنوید، برای معاینه نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بروید.اگر بعد از شستشوی گوش توسط پزشک، دچار مشکلی در گوش های خود گشتید، مجددا نزد پزشک بروید، مثلا اگر دچار درد گوش شدید و یا اینکه همچنان صداها را خیلی کم می شنیدید.
اگر از وسایل کمک شنوایی مثل سمعک استفاده می کنید و یا هر چند مدت یک بار گوش های شما در اثر تجمع جرم کیپ می شوند، بایستی هر چند مدت یک بار برای تمیز کردن گوش های خود نزد پزشک بروید.
خود درمانی واکس گوش
گاهی موارد انسداد توسط واکس به درمان های خانگی که سبب نرم شدن واکس می شود جواب می دهند. البته در صورتیکه در پرده گوش سوراخ نداشته باشیم بیماران می توانند قطراتی از روغن معدنی، روغن بچه، گلیسیرین یا قطره های تجاری برطرف کننده واکس مثل Debrox را داخل گوش خود بریزند. این درمان ها به موثری نرم کننده های واکس تجویز شده توسط پزشک نیستند اما برای خیلی از بیماران موثر هستند. به ندرت بیماران به محصولات تجاری آلرژی نشان می دهند. قطره های پاک کننده مثل پراکسید هیدروژن یا پراکسید کارباماید نیز ممکن است در خارج کردن واکس کمک کنند. بیماران باید بدانند که شستشوی مجرا با پراکسید هیدروژن(H2O2) سبب خروج حباب های اکسیژن و ماندن آب در پشت مجرای مرطوب و گرم می شود و محیط مناسبی جهت رشد باکتریها فراهم می کند. شستشوی کانال گوش با الکل آب را جابجا کرده و کانال گوش را خشک می کند. در صورتیکه الکل سبب درد شدید شود نشانه وجود سوراخ در پرده گوش است.
چه موقع باید پزشک را ببینم؟
در صورتیکه شما مطمئن نیستید که در پرده گوشتان سوراخ دارید، قبل از امتحان هرگونه درمان های بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کنید. وارد کردن قطره های گوش یا سایر محصولات در حضور پرده گوش سوراخ می تواند منجر به عفونت گوش شود. مطمئناً، آب شستشو از طریق آن سوراخ می تواند شروع کننده یک عفونت باشد.
درمواردی که درمانهای خانگی بحث شده دراینجا، رضایت بخش نباشند، یا وقتیکه واکس آنقدر تجمع پیدا کرده که مجرای گوش را مسدود کرده (و شنوایی را مختل کرده)پزشک ممکن است قطره های گوشی را تجویز کند که واکس را نرم می کنند و گوش را ساکشن کند.